Om het risico op een burn-out te verminderen moeten de woonzorgcentra hun werk anders organiseren. Wie hiermee wil starten, kan alvast aan de slag met de inzichten uit het werkbaarheidsonderzoek dat Workitects voerde bij 20 woonzorgcentra.
Binnen de social profit sector ervaren medewerkers in woonzorgcentra het meeste stress op het werk. Dat was al zo voor Corona en zal de voorbije maanden zeker nog toegenomen zijn. Werkstress wordt voor een groot bepaald door de inhoud van je job en de manier waarop je job georganiseerd is. Je job is daarbij zelfs belangrijker dan persoonlijke kenmerken, zoals je leeftijd of gezinssituatie. Als je voortdurend onder tijdsdruk staat, stress ervaart en weinig energie uit je job krijgt, loop je het risico op een burn-out.
Daarom kozen meer dan 100 Vlaamse woonzorgcentra ervoor om het werk anders te organiseren. Hun doel? Jobs creëren die meer energie geven en minder stress opleveren. Medewerkers uit 20 woonzorgcentra vulden onze werknemersbevraging, Werkmeter, in om hun werkbaarheid in kaart te brengen. De bevraging focust op de inhoud van de job en de manier waarop het werk georganiseerd is. Wat leren we uit de resultaten?
Het risico op burn-out in woonzorgcentra is het grootst bij verpleegkundigen en zorgkundigen. Ze ervaren de hoogste tijdsdruk, moeten het meeste herstellen na een dag werk en krijgen het minste energie uit hun werk. Maar hoe creëer je werkbare jobs in woonzorgcentra? Hoe zorg je ervoor dat medewerkers meer energie krijgen en minder stress ervaren?
Medewerkers krijgen energie door nieuwe dingen te leren in hun dagelijks werk. Als je iedere dag geconfronteerd wordt met uitdagingen zonder dat je kan bijleren, kost dit veel energie. Geef medewerkers daarom de nodige uitdagingen én ruimte in hun job om nieuwe dingen te leren.
Tip 1: check waar er in hun huidig takenpakket nog ruimte is om bij te leren, herbekijk dit takenpakket of herverdeel taken binnen het team, zodat medewerkers tijdens hun werk kunnen bijleren.
De resultaten van Werkmeter bij de 20 startende woonzorgcentra tonen dat zorgkundigen meer al-doende kunnen leren tijdens hun werk dan hun collega-verpleegkundigen. De oorzaak hiervan? Zorgkundigen werken onder toezicht van een verpleegkundige en voeren ondersteunende verpleegkundige taken uit. Deze samenwerking geeft zorgkundigen de mogelijkheid om bij te leren.
Tip 2: zet medewerkers die elkaars kennis nodig hebben samen in één team om kennisontwikkeling te stimuleren, bijvoorbeeld referentiepersonen. Geef medewerkers ook de nodige tijd en ruimte om te leren van elkaar.
Zorgkundigen mogen sinds begin 2019 ook meer taken uitvoeren op voorwaarde dat ze hiervoor de nodige vorming gevolgd hebben. Deze uitbreiding van hun takenpakket kan ook een invloed hebben op de positieve resultaten rond kennisontwikkeling.
Medewerkers krijgen het meeste stress van onverwachte gebeurtenissen die de planning van de dag verstoren. Bij deze verstoringen denken we bijvoorbeeld aan ad hoc bezoeken van huisartsen, onverwachte vragen van familieleden, een “ongelukje” of val van een bewoner, een vraag van een collega naar ondersteuning…
Tip 3: beperk onverwachte verstoringen tijdens de dag, bijvoorbeeld door afspraken te maken met huisartsen rond bezoeken en beschikbaarheid van medewerkers.
Leidinggevenden ervaren de meeste verstoringen tijdens hun dag. Toch hebben ze minder werkstress dan zorgpersoneel. Dit komt omdat leidinggevenden ook meer mogelijkheden hebben om taken in hun werk te verschuiven.
Tip 4: zorg er ook voor dat medewerkers zoveel mogelijk verstoringen zelf kunnen opvangen, bijvoorbeeld door aan te geven wanneer ze tijd hebben om vragen van familieleden te beantwoorden. Dat zorgt voor minder stress.
Zorgpersoneel heeft het meest te maken met aangrijpende situaties, zoals lastige of agressieve bewoners of geconfronteerd worden met ziekte, dood of lijden. Deze situaties zijn vaak emotioneel belastend voor medewerkers. Steun van collega’s kan helpen om hiermee om te gaan.
Tip 5: stimuleer medewerkers om elkaar te helpen bij het ontwikkelen van kennis en vaardigheden. Zo creëer je een omgeving waarbij medewerkers er zijn voor elkaar.
Medewerkers die goed samenwerken in hun dagelijkse taken, steunen elkaar ook vaker als ze het emotioneel moeilijk hebben. En ook omgekeerd, collega’s die een goede band hebben met elkaar, werken beter samen.
Het delen van dezelfde doelen en samenwerken om dezelfde resultaten te behalen, zorgt voor betrokken, enthousiaste en tevreden medewerkers. Bij onduidelijke doelen moeten medewerkers langer herstellen na een dag werken en denken ze meer na over het veranderen van werk.
Tip 6: zorg dat medewerkers weten wat er van hen verwacht wordt en dat er eensgezindheid is binnen het team over de te behalen resultaten.
Ook de leidinggevende speelt hier een belangrijke rol in. Medewerkers krijgen meer energie, als hun leidinggevende een luisterend oor biedt, af en toe een compliment geeft en hen stimuleert om zich verder te ontwikkelen en met anderen samen te werken.
Tip 7: geef als leidinggevenden emotionele steun en coaching aan medewerkers. Zo zorg je voor tevreden medewerkers die in de organisatie willen blijven.
Verminder het risico op een burn-out met deze tips:
door Sabine Van Houdt | organisatie-expert en projectmanager bij Workitects
Workitects is een onafhankelijk expertisecentrum op het vlak van organisatieontwerp. Workitects is aan de slag in Vlaamse woonzorgcentra om de jobkwaliteit van medewerkers, maar ook kwaliteit van wonen, leven en zorg van bewoners te verbeteren. Dit project gebeurt in opdracht van en in samenwerking met het Kabinet Minister Beke en het Agentschap Zorg en Gezondheid. Projectpartners zijn: Zorgnet-Icuro, VLOZO, VVSG/Diverscity, VIVO, vakbonden (ACV, ABVV, ACLVB).
Naast de zorgsector is Workitects ook actief in de industrie, de dienstensector en het onderwijs. Meer info op www.workitects.be