Er zijn verschillende types emotionele belasting:
De momenten dat het emotioneel wat zwaarder wordt bestaan uiteraard: wanneer er een bewoner overlijdt, het contact tussen mezelf en m’n bewoner wat spaak loopt, de problematiek van de bewoner intens is. De agoges en verantwoordelijken van het wonen staan ons daar zeker in bij, maar vooral je naaste collega’s in het team staan klaar om ons op de vangen, soms even een dienst over te nemen, ... Er wordt steun gegeven in de zin van ‘hoe leer je omgaan met verlies of moeilijke periodes’. Zo leren we steeds van elkaar wanneer een collega in dergelijke situatie zat. De dankbaarheid van andere bewoners, hun joie de vivre en de steun van familie of therapeuten helpen wel om te zorgen dat dit minder doorweegt.
Vrouw, 48j., zorg voor personen met een beperking
Emotionele belasting is voor een groot deel part of the job. Het valt in de jeugdhulp bijvoorbeeld niet uit te sluiten dat ingrijpende beslissingen genomen moeten worden, of dat bewoners overlijden in de ouderenzorg.
Emotionele belasting is niet altijd negatief. Voor veel medewerkers biedt dit net uitdaging in de job en geeft het heel veel voldoening hier succesvol mee om te gaan.
De emotionele lading en de verantwoordelijkheid die een job vergezellen, kunnen een negatieve invloed hebben op het welzijn. Deze invloed is er zowel tijdens, als na het werk. Na de werkuren is men misschien prikkelbaarder. Of heeft men meer ondersteuning nodig van de omgeving, om gebeurtenissen op het werk te verwerken. Dan is er dus een impact op de werk-privébalans. Het ziektecijfer en de mogelijkheid om de pensioenleeftijd te halen, worden negatief beïnvloed. Voor heel wat medewerkers uit de sector is het ook de reden om deeltijds te gaan werken.
Bron van deze cijfers: de werkbaarheidsmonitor.
Specifieke cijfers uit maatwerkbedrijven en de socioculturele sector zijn helaas niet beschikbaar.
Klik op een rol in de organisatie om alleen de tips voor leidinggevenden (rood), medewerkers (grijs) of organisaties (groen) te zien.
Wees alert voor wat emotionele belasting met je doet. Wat doet het mentaal met je? Wat doet het met je lijf? Maak je energiebalans op. Als je jezelf kent, kan je beter voor jezelf zorgen en problemen voorkomen. Kan jij bijvoorbeeld door sport de belasting van je af zetten?
Heb jij of een collega het zwaar? Blijf niet bij de pakken zitten. Praat er over met je collega's, met je leidinggevende, ...
Maak afspraken met je collega's rond variatie in:
De referentiepersoon of expert in een bepaald thema, zoals dementie, moet niet alleen dit soort cliënten/patiënten hebben. En slecht nieuwsgesprekken moeten collega X of Y niet altijd doen. Zorg voor een eerlijke verdeling. Ga bij je collega met expertise te rade. Deze afspraken hebben ook een positieve impact op de leermogelijkheden en de taakvariatie. Verdeelt je leidinggevende deze taken, of zie je niet hoe dit kan in je organisatie? Misschien heeft je leidinggevende toch een oplossing.
Wissel heftige momenten af met kleinere taken, zoals administratie of opruimen.
Zware beslissingen nemen en voel je je hierbij niet altijd comfortabel? Organiseer intervisiemomenten. Leer van elkaar en ondersteun collega's. Kinderen in pleegzorg plaatsen, is bijvoorbeeld een beslissing met voor- en tegens die moeilijk tegen elkaar af te wegen zijn.
Denk hierbij aan:
Is het te veel? De preventie-adviseur en de vertrouwenspersoon van je organisatie kunnen je bijstaan.
Weet dat hersteltijd na het werk normaal is. Als je intense emoties doormaakt, is het logisch dat je dat moet verwerken. Na een uurtje zou je het wel van je af moeten kunnen zetten. Ventileer bij je omgeving, maar ook als het belastend wordt, is er misschien wel een probleem.
Vier successen en wees tolerant voor foutjes! We zijn te vaak gefocust op wat minder goed loopt en willen altijd maar verbeteren. Stilstaan bij wat goed loopt geeft je energie.
Investeer in een goede band met je collega's. Een collega die er voor je is op moeilijke momenten, is goud waard. Niemand kent je job, positie of organisatie zo goed als je collega. De kans is groot dat jullie elkaar heel goed gaan begrijpen en goede tips kunnen uitwisselen.
Erken het: emotionele belasting heeft een impact op het functioneren.
Breng emotionele belasting ter sprake in personeelsgesprekken. Peil naar de impact van de belasting. De energiebalans is een concreet en kosteloos middel om samen met je medewerker het evenwicht te bewaken.
Collega's zijn elkaars steun en toeverlaat in de social profit. Zorg dat medewerkers onderling genoeg tijd en een plek hebben om eens informeel te kletsen.
Niet elke minuut moet boekhoudkundig te verantwoorden zijn. De kleine babbels aan de koffiezet of op de parking zijn essentieel. Geef het signaal dat bijkletsen mag en kan. Stimuleer het door een hoekje te voorzien waarin collega's, met voldoende privacy, bij elkaar terecht kunnen. Niet alles kan je formeel tijdens vergaderingen bespreken. Zorg voor elkaar begint bij vertrouwen. En dat is er als collega's een band hebben.
Zorg dat jij als leidinggevende ook beschikbaar bent voor een informele babbel. Een oprechte open deur geeft een gerust gevoel.
Als leidinggevende speel je zelf een heel belangrijke rol. De voorbeeldrol als leidinggevende neem je op door openheid rond het thema te creëren. Bespreek dit op zowel formele als informele momenten.
Vier successen. Bekijk het werk en je medewerkers niet alleen vanuit de invalshoek wat kan beter? Je medewerkers werken hard, zijn gemotiveerd en vaak zelf ook kritisch. Wijs hen er op dat ook heel wat zaken wél goed lopen. Vier successen, dat geeft energie en motiveert!
Maak afspraken met je medewerkers rond variatie in het type cliënt/opdracht en het type problematiek. Vermijd dat referentiepersonen of experts een te hoge belasting hebben. Deprincipes van innovatieve arbeidsorganisatie zoals job- en teamcrafting kunnen je hierbij inspireren.
Zijn er wachtlijsten in je organisatie? Soms heeft het zin om de wachtlijst niet eindeloos te laten opstapelen, maar ze te beperken tot een bepaald aantal wachtenden. Op die manier vermijd je het gevoel dat het nooit gedaan is en een aanzuigeffect met nog meer wachtenden tot gevolg.
Ga er niet van uit dat enkel vrouwen hier last van hebben. Heel wat mannelijke medewerkers hebben het hier zelfs moeilijker mee dan vrouwelijke medewerkers uit de sector!
Voer een duidelijkheid beleid en zorg dat het gekend is.
Bied de mogelijkheid van therapeutische ondersteuning aan. Het signaleert heel duidelijk openheid en erkenning rond dit thema aan de medewerkers. Er wordt niet noodzakelijk gebruik van gemaakt, opdat het een effect heeft. Spreek hiervoor bijvoorbeeld de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk voor aan. Vaak zit deze ondersteuning in het aangeboden basispakket.
Hebben medewerkers grote verantwoordelijkheden? Zorg voor een platform, zoals intervisiegesprekken, om dit te kunnen delen. Medewerkers kunnen veel van elkaar leren. Verantwoordelijkheden delen met anderen zorgt voor een minder zware last op de schouders.
Overlijdens? Zorg voor ruimte voor medewerkers om hiermee om te gaan. Bekijk de mogelijkheden om deel te nemen aan de uitvaart en geeft dit een plek in de organisatie.
De HoWest maakte een boeiende website specifiek over morele stress: www.morelestress.be.
Meer infoZorg zeker bij een hoge emotionele belasting goed voor jezelf. Surf naar www.fitinjehoofd.be.
Meer infoHang deze poster met al wat tips over emotionele belasting op in je organisatie. Maak zo je collega's en organisatie warm op hun werkbaarheidsproblemen aan te pakken. Meer informatie over deze campagne?
Download fileZorgorganisaties en hun medewerkers zitten vaak gewrongen zitten met de kwaliteit van de dienstverlening door de werkdruk of beperkte middelenDe website zorgethiek.nu gaat in op de vraag: ‘Wat is goede zorg, gegeven deze particuliere situatie?’.
Meer infoHet boek 'Kiezen is winnen - Een kompas voor keuzes in de zorg' van Yvonne Denier, Lieve Dhaene en Peter Degadt biedt wel een methodiek, een kompas voor iedereen die keuzes maakt in de gezondheidszorg: beleidsmakers, professionals uit zorg en welzijn, bestuurders en directieleden van zorgorganisaties.
Want kiezen in de gezondheidszorg moeten we hoe dan ook. Kiezen zonder houvast geeft (morele) stress. Altijd knaagt de vraag: heb ik wel de juiste keuze gemaakt? Dit boek biedt dat noodzakelijke houvast.
Link naar boekJouw wegwijzer naar apps en websites voor welzijn en geestelijke gezondheid
Meer info