In België staat het debat over werkbaar werk al een tijdje op de agenda. In Oeganda is dat niet anders. Wat kunnen we leren van ervaringen aan de andere kant van de wereld? Enkele tips!
Hoge werkdruk , lage lonen en een gebrek aan leermogelijkheden zijn de hoofdredenen waarom personeel in de gezondheidszorg en onderwijssector in Oeganda gedemotiveerd raakt. Vaak ontbreekt er geschikte supervisie en ondersteuning op de werkvloer. Mensen verliezen zo niet enkel hun motivatie, wat de kwaliteit van hun dienstverlening niet ten goede komt.
Daarom zette Enabel, als Belgisch ontwikkelingsagentschap, samen met de Oegandese regering een project op dat bijdraagt aan een betere dienstverlening in beide sectoren. Met het project helpen we dokters, verpleegkundigen, leerkrachten, school- en ziekenhuisdirecteurs om beter te worden in hun vak en zich beter te voelen op de werkplek.
We begeleiden 42 geselecteerde organisaties uit de gezondheids- en onderwijssector. Ons doel is om de kennis, vaardigheden en werkattitudes van het personeel te verbeteren. Hoe doen we dit?
Wij kiezen resoluut voor een participatieve bottom-upaanpak. Om te beginnen maken managers en personeelsleden een behoefteanalyse. Die behoeften worden in een tweede fase verfijnd tot enkele concrete problemen.
Zo stelde een beroepsschool in het Westen van Oeganda vast dat werkgevers, zoals ziekenhuizen, vonden dat stagiairs uit de school niet genoeg vaardigheden hadden op de werkvloer. Een groot probleem, maar wat was de oorzaak? De school sprak erover met haar leerkrachten. De conclusie was simpel: de meeste leerkrachten hadden zelf nooit meegedraaid in een organisatie of hadden er al jaren geen voet meer gezet. Daarom is de school op zoek gegaan naar stageplaatsen voor haar leerkrachten. Een initiatief dat zowel door leerkrachten als werkgevers konden smaken.
Per probleem bekijkt de organisatie welke opleidingen een antwoord kunnen bieden. Daarna wordt gezocht naar de meest geschikte leermogelijkheden:
In de meeste gevallen wordt gekozen voor kijkstages of meeloopstages. Het verschil tussen beiden zit in de actieve deelname op de werkvloer van de deelnemers. Bij kijkstages kunnen technische leerkrachten bijvoorbeeld observeren hoe collega’s in een andere school lesgeven. Dit doen ze gedurende 1 à 3 dagen, zelf geven ze geen les.
Bij meeloopstages draaien de geselecteerden ook effectief mee op de werkvloer, bijvoorbeeld op de spoeddienst van een ziekenhuis dat bekend staat om de vlotte behandeling van spoedgevallen. Gedurende 1 à 2 weken maakt een groep collega’s deel uit van het team en worden ze begeleid door gezondheidswerkers ter plaatse.
Slechts in een minderheid van de gevallen opteren we in samenspraak met scholen of ziekenhuizen om personeel aan een langetermijnopleiding te laten starten. Dit omwille van diverse redenen: het is tijdrovend en duur, kennis blijft makkelijker bij slechts één persoon hangen die nadien misschien een andere job zoekt. Wanneer dan wel? In het geval van knelpuntberoepen zoals bijvoorbeeld bij anesthesisten is het een aangewezen manier om de tekorten in de sector weg te werken.
Kennis krijgt pas waarde als ze gedeeld wordt. Daarom stimuleren onze partnerorganisaties hun personeel ook om de vaardigheden die ze leerden door te geven aan de hele werkplek. Dit tijdens korte cursussen onder collega’s.
Uiteraard lost het aanbieden van gerichte bijscholingen niet alle problemen op. Lonen blijven veelal laag en de werkdruk neemt maar gedeeltelijk af. Toch wordt het project erg geapprecieerd. Voornamelijk omdat het uitgaat van de concrete bijscholingsvragen van het personeel zelf. Ze worden vanaf stap één betrokken, er wordt naar hen geluisterd. Wat een heel verschil is met de gebruikelijke top-down benadering.
Door de uitwisselingen met collega’s uit de sector kunnen de beste ideeën van elkaar worden overgenomen. Dit zorgt voor een aangenamere sfeer onder collega’s, efficiënter werken en voor een betere dienstverlening aan scholieren of patiënten. Een voorbeeld:
Fatima, een verpleegkundige op de spoeddienst van het Bundibugyo-ziekenhuis nam samen met een team van collega’s deel aan een meeloopstage op spoeddienst van het Mbale-ziekenhuis van Oost-Oeganda, ze draaide er veertien dagen mee:
“De meeste patiënten op onze spoedafdeling zijn betrokken bij een verkeersongeval. Vroeger wachtten wij op de orthopedist voor we iets ondernemen, maar tijdens onze stage leerden wij breuken immobiliseren en gipsverbanden aanleggen. Op die manier winnen we tijd en dat is in het voordeel van de patiënt."
Samen met het personeel en management van de 42 begeleide organisaties blijven we ons inzetten voor waardig werk en een kwaliteitsvolle dienstverlening.
Wil je je een beter beeld kunnen vormen over het project? Bekijk dan onze video (in het Engels):
door Bieito Pedreira Muniz | Projectcoördinator bij Enabel
Info over de auteur en Enabel
Bieito Pedreira Muniz is projectcoördinator van ons project ter ondersteuning aan de personeelsontwikkeling in Oeganda (Support to the Development of Human Resources – SDHR). Het project loopt van 2014 tot en met maart 2019 en heeft een totaal budget van 6 482 598.00 €
Enabel is het Belgisch ontwikkelingsagentschap. Wij voeren de ontwikkelingsprogramma’s uit die werden afgesloten tussen de Belgische regering en haar partnerlanden en ondersteunen ontwikkelingsprojecten wereldwijd om armoede uit te roeien. Zo bouwen we mee aan een wereld waar vrouwen en mannen in een rechtsstaat leven, gelijke toegang hebben tot kwaliteitsvolle openbare diensten en de vrijheid hebben om hun aspiraties waar te maken. www.enabel.be