Formeel leren
Wanneer we denken aan leermogelijkheden, denken we gewoonlijk aan formeel leren. Aan informeel en non-formeel leren denken we minder spontaan. Hoewel ook die vorm van leren zeker een positief effect heeft op de werkbaarheid.
Formeel leren doe je in een situatie die opzettelijk is georganiseerd om kennis te krijgen, vaardigheden onder de knie te krijgen of competenties te bevorderen. Je volgt bijvoorbeeld opleidingen, cursussen, trainingen, workshops, congressen, studiedagen en lezingen. Het resultaat van formeel leren is vaak een diploma, getuigschrift of leerbewijs.
Klik op een rol in de organisatie om alleen de tips voor leidinggevenden (rood), medewerkers (grijs) of organisaties (groen) te zien.
Op zoek naar de juiste opleiding voor jou? Kies je gewenste opleidingsformule: wil je eerder een korte cursus of training, een langere beroepsopleiding, een online cursus, … Vraag bij je collega’s en leidinggevende of zij een opleidingsverstrekker kunnen aanraden of check dit bij de dienst personeelszaken, de VTO-coördinator of vakbondsafgevaardigden.
Heb je een leuke opleiding gezien? Kaart ze eens aan bij je leidinggevende. Een 'nee' heb je, een 'ja' kan je krijgen.
Verplichte opleiding? Weet dat een werkgever zijn medewerkers vorming kan opleggen. De werkgever gaat daarbij uit van jouw functioneren op dit moment én kijkt ook ruimer naar wat nuttig of nodig is voor de organisatie. Wil je de opleiding echt niet volgen? Bespreek dit met je leidinggevende om samen tot een oplossing te komen. Geef duidelijk aan waarom je niet wil deel nemen (bijvoorbeeld omdat je een gelijkaardige vorming al hebt gevolgd) en/of hoe je je wél de kennis en/of vaardigheden zal eigen maken. Bijvoorbeeld door iets uit te proberen in je werk.
Weet je wat je wil? Formuleer je leerdoel dan zo concreet mogelijk. het maakt het makkelijker om een geschikte opleiding te vinden én hierover in gesprek te gaan met je team en leidinggevende.
Neem niet de eerste de beste opleiding die zich aandient. Filter het aanbod. Kijk niet alleen naar de praktische zaken (de locatie, tijdstip en kostprijs), maar om ook naar de inhoud en de werkvormen. Zijn er duidelijke doelstellingen aangegeven? Ken je de opleidingsorganisatie al? Wat is hun visie en methode? Is de opleiding afgestemd op jouw vraag en leerstijl? Google is je beste vriend.
Er zijn meer manieren om bij te leren dan enkel en alleen via een opleiding. Bekijk hier hoe je jouw leermogelijkheden in je job kan verbeteren.
Wat met de kosten verbonden aan opleiding? Ga na welke regeling over opleidingskosten er bestaat in de organisatie. Vaak is er een opleidingsbudget beschikbaar. Veel kans dat je als werknemer kosten terugbetaald krijgt. Weet dat je ook een beroep kan doen op financiële steunmaatregelen van de Vlaamse Overheid.
Ga binnen de 48 uur aan de slag met wat je leerde. Doe er ‘iets’ mee: schrijf het op, deel het, pas het toe, neem het vast, want na 48 uur wordt de kans verwaarloosbaar klein dat je het oppakt.
Oefen en volhard! Nieuw gedrag, andere gewoontes leer je maar door te doen. Leg de lat in het begin niet te hoog. Heb het lef om nieuwe dingen uit te proberen en om uit je comfortzone te stappen. Durf te falen. Waarom er na een opleiding soms niets verandert op de werkvloer? Dikwijls testen we wat we leerden slechts één keer in de praktijk en proberen we het nooit meer opnieuw als het niet van de eerste keer lukt. Nochtans is fouten maken een essentieel onderdeel van elk leerproces.
Plak een post-it in je agenda, op je computerscherm of een andere plek. Een quote, een symbool of gewoon je uitgeschreven werkpunt. Zo word je regelmatig herinnerd aan je voornemen(s).
“Ik weet niet wat ik hier kom doen”. Nog te vaak horen we dat medewerkers naar een opleiding zijn gestuurd, maar dit niet kunnen plaatsen. Jij en je medewerker(s) moeten het eens zijn over de behoefte aan vorming. Zo halen medewerkers meer uit de opleiding en wordt vorming ook gezien als het cadeau dat het is.
Ga na of een opleiding wel het juiste antwoord is op de vraag. Problemen op de werkvloer zijn zelden op te lossen met een cursus.
Wat met medewerkers die niet gemotiveerd zijn?. Ga in gesprek over het nut van de opleiding voor de medewerker. Niet alleen op korte termijn, maar kijk toekomstgericht naar de verdere ‘loopbaan’. Bedenk dat opleiding niet de enige manier is om iets te leren.
Zorg er voor dat de leervorm aangepast is aan de leerinhoud. Bovendien kan een andere leervorm, zoal bijvoorbeeld een intervisie, een oud onderwerp in een nieuw daglicht plaatsen en de opleiding een stuk leerrijker maken.
Organiseer jij de opleiding zelf? Verzorg de randvoorwaarden. Kijk naar de samenstelling van de groep, kies een geschikte locatie, zorg dat het didactisch materiaal werkt.
Neem zelf deel aan opleidingen die je organiseert voor je team. Of ga minstens langs bij de start ervan.
Vraag hoe een gevolgde opleiding is geweest. Stimuleer je medewerkers om wat ze leerden ook effectief om te zetten in de praktijk. Het leerproces gaat verder op de werkvloer.
Mensen hebben tijd nodig om de dingen te verwerken. Als veranderingsprocessen en opleidingen in teams elkaar té snel opvolgen werkt dit negatief.
Zorg er voor dat info en ervaringen gedeeld worden met het team. Zo stijgt het rendement van opleidingen enorm en voelen medewerkers zich erkend in hun expertise.
Zorg dat medewerkers van hun direct leidinggevende de kans krijgen om deel te nemen aan opleiding. Niet alle leidinggevenden zijn ‘opleidings-minded’. Vaak horen we nog ‘ik mag niet naar die studiedag of opleiding gaan’. Investeer in je deeltijds werkende medewerkers en je medewerkers met meer ervaring. Vergeet hen niet. Leermogelijkheden zijn enorm belangrijk voor de motivatie en een gevoel van erkenning.
Bevraag de opleidingsbehoeften van medewerkers en teams actief. Zorg zo voor een goede afstemming van het VTO-plan van de organisatie op de effectieve leernoden.
Je hoeft voor opleiding niet altijd een externe opleider in te schakelen. Soms is het zeer zinvol om een opleiding intern te organiseren en hiervoor een medewerker in te zetten. Dit heeft heel wat praktische voordelen en geeft onder andere erkenning aan de medewerker en draagt bij tot diens jobtevredenheid. Opgelet: niet iedereen ziet dit zitten en beschikt over de nodige didactische vaardigheden.
Communicatie is een belangrijke randvoorwaarde voor het slagen van een opleiding. Zorg dat alle betrokkenen goed geïnformeerd zijn: deelnemers, maar ook de direct leidinggevenden en collega’s mogen niet vergeten worden.
Als dienst voor onthaalouders kan je via gerichte opleidingen onthaalouders aanmoedigen hun talenten te ontplooien. Als dienstverantwoordelijke ben je uitstekend geplaatst om onthaalouders kennis te laten maken met het vormingsaanbod van de onthaalouderacademie.
Je kan bij VIVO terecht voor:
Inhoudelijke ondersteuning.
Contacteer het team Levenslang Leren.
Financiële ondersteuning.
Kijk ook naar het aanbod van de sectorale vormingsfondsen en VERSO.
Ben je medewerker en wil je inzetten op leren? Deze tools helpen je op weg:
Info en tips over wat je kan doen om toepassing van het geleerde op de werkvloer te bevorderen.
Meer infoGa je als organisatie of leidinggevende aan de slag met het persoonlijk ontwikkelingsplan? Op de website lerenindesocialprofit.be vind je meer informatie terug.
Meer infoZoek je een stevige theoretische basis? In het boek Bouwstenen voor High Impact Learning wordt een nieuw model geschetst voor toekomstig leren en opleiden. Hierbij worden inzichten gebruikt over de impact van écht willen leren. Naast de zeven bouwtenen van het High Impact Learning-model krijg je inzicht in de noodzakelijke contextfactoren zoals een ander toezicht, minder controle en de professionaliteit van trainers en docenten en de organisatie.
Link naar boek